Theo Walschots was op 2 april te gast in de Hervensoos. De Jeroen Boschkenner gaf daar een lezing over de Bossche schilder. Organisator Minke Oskam maakte daar onderstaand verslag van.

Daar stond hij dan tijdens de Hervensoos van 2 april, wijkgenoot Theo Walschots, een van de grootste Jeroen Boschkenners van ’s-Hertogenbosch. Hij gaf uitleg in dn Boerderij om ons de reis te besparen naar steden zoals onder andere Madrid, Wenen en Lissabon waar de schilderijen van Jeroen Bosch hangen. Hij knalde erin met de zeven hoofdzonden, geschilderd op het tafelblad (te zien in museum Prado in Madrid).

Daar zaten we, alle brave wijkbewoners. Ze rolden over ons heen, de zonden van de mensheid en dan nog slechts de hoofdzonden. We realiseerden ons hoe actueel die afbeeldingen nog steeds zijn.. Het is maar een klein sprongetje naar de huidige tijd en ons eigen leven.
‘Superbia, de Hoogmoed. De ijdele dame is zich aan het opmaken, de duivel zelf houdt haar vanachter een kast de spiegel voor. Avaritia, de Hebzucht. Onder een boom probeert een man met de hand op de beurs de bestuurder om te kopen. Die neemt intussen stiekem steekpenningen aan van degene die achter hem staat. Invidia, de Afgunst. Twee honden loeren begerig naar de kluif. De ridder kijkt boos naar de succesvolle minnaar en de sjouwer is weer jaloers op de lanterfanterende rijkaard.’

Met veel humor en metaforen duidde Theo alle hoofdzonden terwijl we gniffelend door de ironische taferelen van 500 jaar geleden wandelden. Daarna leidde hij ons langs de vier laatste dingen: het sterven, het oordeel, de hel en de hemel (de vier ‘tondi’ in de hoeken van Het Tafelbladschilderij). ‘Op het sterfbed kan alles nog kantelen, de Kerk doet zijn best om ons te behoeden voor de hel, maar het zou zo maar kunnen dat de duivel het nog wint.’ We kregen daar in d’n Boerderij goede tips mee van Theo en uiteindelijk moesten we constateren dat Jeroen Bosch de hel toch eigenlijk wel heel kunstig geschilderd had.

Het schilderij van De Hooiwagen (Museo Prado, Madrid) toont de ware hebzucht. Hooi betekent goudgeel geld en iedereen probeert, hoe dan ook, zoveel mogelijk daarvan te bemachtigen. Kinderhandelaren, kwakzalvers en monniken, te veel om op te noemen. Zo interpreteerde Jeroen Bosch dat in het ‘s-Hertogenbosch rond 1500. Heel toevallig bespraken wij dit tijdens vastentijd 2019.

Tot slot werden we op een smakelijke manier gewezen op alle duivelse kwellingen en verleidingen van de Heilige Antonius (Museu Nacional de Arte Antiga, Lissabon). Antonius de heremiet, die zich terugtrok in eenzaamheid in de woestijn. Hij hield vast aan zijn geloof en werd het voorbeeld voor de middeleeuwse mens, voor wie het leven niet altijd even gemakkelijk was. Hij staat bekend als de vader van het kloosterleven.

Samenvattend kunnen we concluderen dat Jeroen Bosch een geweldige schilder was qua techniek en sfeer- en kleurgebruik, maar dat ook steeds opnieuw uitleg nodig is om alle symboliek en details te begrijpen. Het Jheronimus Bosch Art Center (JBAC), waar Theo werkt, is daarom als kenniscentrum van onschatbare waarde. De kracht van het JBAC is dat alle werken van Jeroen Bosch op ware grootte en in hoogwaardige reproducties te zien zijn. De deskundige uitleg en de aanwezigheid van een groot informatiecentrum in dit historische kerkgebouw maken het tot een hotspot waar elke Bosschenaar en toerist geweest moet zijn.

De volgende Hervensoos is donderdag 23 mei.